Trả lời: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có các tính chất cơ bản sau:

a. Tính chính trị:

Tổ chức Đoàn do Đảng và Bác Hồ sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Do đó, Đoàn lấy mục tiêu, lý tưởng của Đảng làm mục tiêu, phấn đấu của mình. Mục tiêu đó đã được thông qua tại Đại hội XI của Đảng (2011) là phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Đoàn là thành viên của hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo trực tiếp, tuyệt đối và toàn diện của Đảng. Đảng đưa ra cương lĩnh chủ trương, chính sách, chiến lược phát triển đất nước và hoạch định chiến lược công tác cán bộ cho cả hệ thống chính trị, được cụ thể hóa bằng hiến pháp và pháp luật thành những điều luật cụ thể để mọi công dân, mọi tổ chức xã hội thực hiện, dưới sự chỉ đạo, điều hành của cơ quan Nhà nước. Do đó, Đoàn Thanh niên phải là lực lượng xung kích đi đầu thực hiện thắng lợi đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, cơ sở lý luận của cách mạng Việt Nam, đồng thời đứng vững trên lập trường tư tưởng của giai cấp công nhân, lấy nguyên tắc tập trung dân chủ, phê bình và tự phê bình là những vấn đề cốt lõi trong tổ chức, sinh hoạt Đảng. Vì vậy, Đoàn với tư cách là tổ chức gần Đảng nhất, là đội dự bị của Đảng, cũng phải đứng vững trên lập trường và nguyên tắc đó.

b. Tính tiên tiến:

Là đội dự bị tin cậy của Đảng, là chủ nhân tương lai của nước nhà mỗi đoàn viên là hạt nhân nòng cốt trong mọi sinh hoạt, công tác của tổ chức Đoàn, Hội, Đội. Tính tiên tiến trước hết thể hiện bản thân mỗi đoàn viên là những thanh niên tiên tiến, với tinh thần: ở đâu Đảng, Tổ quốc cần thanh niên có, việc gì khó thanh niên làm, thực hiện lời dạy của Bác Hồ:

Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí ắt làm nên.

Tính tiên tiến thể hiện ngay ở mục tiêu, lý tưởng của Đoàn, ngay trong hành động, việc làm của mỗi đoàn viên thanh niên, nói đi đôi với làm, học đi đôi với hành, đồng hành với thanh niên trong mọi lĩnh vực hoạt động, tiên tiến trong học tập vì ngày mai lập thân, lập nghiệp. Tính tiên tiến còn là xung phong, xung kích, tình nguyện, tự nguyện, tự giác trong mọi hoạt động của Đoàn, Hội, Đội. Vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Tính tiên tiến còn thể hiện trong việc giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, kế tục truyền thống cách mạng của thế hệ cha anh đi trước, dám đương đầu đấu tranh với các quan điểm sai trái làm ảnh hưởng đến lợi ích của Đảng, của dân tộc và nhân dân, chống thói hư, tật xấu, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho thanh, thiếu nhi.

Đồng thời tính tiên tiến còn thể hiện trong công tác tuyên truyền, phổ biến, bảo vệ pháp luật và thực hiện pháp luật.

c. Tính quần chúng (xã hội)

Thanh niên là lực lượng to lớn trong xã hội, chiếm bình quân 1/3 dân số (hiện nay dân số Việt Nam khoảng 86 triệu người), do đó tỷ lệ thanh niên trong các tầng lớp xã hội rất lớn. Thanh niên có vị trí, vai trò to lớn trong tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng, an ninh. ở đâu có thanh niên ở đó có sự định hướng, giúp đỡ, tư vấn đồng hành cùng thanh niên của tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam.

Tính quần chúng thể hiện rất rõ trong những hoạt động của Đoàn, Hội và phong trào thanh, thiếu nhi. Những hoạt động Đoàn không chỉ lan tỏa đến đoàn viên, thanh niên mà còn ảnh hưởng đến những thanh niên chưa có điều kiện trở thành đoàn viên, hội viên.

Tính quần chúng còn ở chỗ Đoàn là thành viên tập thể của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, đóng vai trò nòng cốt và định hướng chính trị cho hoạt động của Hội. Đoàn còn có mối quan hệ với các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội nghề nghiệp tạo nguồn lực, điều kiện cho các hoạt động của tổ chức đó.

Hoàng Ngọc Sơn